Proces terapii
Proces terapii poznawczo behawioralnej rozpoczyna się od dokładnego rozpoznania problemu i stworzenia tzw. konceptualizacji. Jest ona próbą wyjaśnienia genezy aktualnych trudności pacjenta, które powstały na bazie wcześniejszych doświadczeń oraz nadawania im znaczenia w charakterystyczny dla pacjenta sposób. Psychoterapia poznawczo behawioralna rozpoczyna się „od szczegółu do ogółu”. Czyli od dokładnego zdefiniowania celu, którym może być np. eliminacja objawu lub nabywanie umiejętności radzenia sobie z nim.
Celem psychoterapeuty jest właśnie poznanie tego indywidualnego systemu znaczeń, które pacjent przypisuje różnych wydarzeniom. Dotarcie do schematów, zasad rządzących życiem, czyli ukształtowanych sposobów widzenia rzeczywistości. Aby móc skutecznie pomagać w modyfikacji nieadaptacyjnych wzorców myślenia i zachowania oraz nazywaniu i przeżywaniu emocji konieczny jest rozwój bezpiecznej, wspierającej relacji terapeutycznej.
Psychoterapeuta to osoba, która ukończyła (lub jest po II roku) czteroletnie szkolenie w rekomendowanym ośrodku terapeutycznym. Pracuje pod regularną superwizją, co oznacza, że stale wzbogaca swoje umiejętności i doświadczenie zawodowe.
Cechy procesu terapeutycznego w psychoterapii poznawczo-behawioralnej to:
- określenie celu, problemu w osiągnięciu go i ukierunkowanie na jego rozwiązanie,
- dobór metod na podstawie dynamicznie tworzonej konceptualizacji problemu pacjenta,
- skupienie na teraźniejszości w początkowej fazie terapii,
- nadanie struktury procesowi terapii i każdej sesji terapeutycznej,
- stworzenie przymierza terapeutycznego – relacji pomiędzy pacjentem i terapeutą, stanowiącej bezpieczne środowisko do testowania i wprowadzania zmian w sposobie myślenia, zachowania, emocjach,
- współpraca pacjenta i terapeuty, aktywność obu stron,
- psychoedukacja,
- stosowanie technik mających na celu modyfikację wzorców myślenia, emocji i zachowań, dobranych ze względu na cel i mechanizm zmiany,
- ograniczenie terapii w czasie
Te same założenia teoretyczne i cechy procesu dotyczą również pracy z dziećmi i młodzieżą, jednak specyfika pracy terapeutycznej z dziećmi i młodzieżą wiąże się z tym, że w terapii należy uwzględnić przede wszystkim:
- etap rozwojowy, od którego zależeć będzie podstawowa dla konceptualizacji ocena funkcji zachowania, emocji, deficytów i zniekształceń poznawczych oraz wyznaczenie celów terapii,
- kontekst rodziny młodego pacjenta,
- zaangażowanie rodziców/opiekunów prawnych,
- funkcjonowanie pacjenta w systemie edukacji
Źródło: Psychoterapia poznawczo-behawioralna, teoria i praktyka. A. Popiel i E. Pragłowska.
