Jest formą diagnozy psychologicznej. Ma na celu określenie czy u pacjenta występują zaburzenia funkcji psychicznych, jaki jest ich zakres, głębokość oraz mechanizm i przypuszczalny związek ze stanem mózgu. Ocenie poddawane są:
- procesy poznawcze (np. percepcja, procesy uwagi, pamięciowe, językowe, myślenie i funkcje wykonawcze, wzrokowo-przestrzenne),
- emocjonalne (ich natężenie, stabilność i adekwatność),
- samoświadomość dotycząca własnego funkcjonowania
- zachowanie.
Badanie neuropsychologiczne u osób dorosłych przeprowadzane jest najczęściej u pacjentów, którzy doświadczyli uszkodzenia mózgu (po udarach, urazach czaszkowo-mózgowych) lub u których podejrzewa się chorobę neurodegeneracyjną (np. choroba Alzheimera, choroba Parkinsona, stwardnienie rozsiane).
