Ludzie doświadczają lęku społecznego nie tylko w obliczu sytuacji bieżącej oceny, ale także wobec perspektywy bycia ocenionym.
Sytuacje wywołujące lęk społeczny:
- Formalne przemówienia i interakcje
- Nieformalne przemówienia i interakcje
- Interakcja asertywna
- Bycie obserwowanym
- Jedzenie i picie w towarzystwie innych
Lęk społeczny obejmuje cztery oddzielne, splecione ze sobą elementy:
- Poznawczy – nasycone lękiem myśli i spostrzeżenia – „ma mnie za głupią”, „założę się, że myśli o mnie źle”
- Somatyczny-czerwienienie się, spocone dłonie, przyspieszone tętno
- Behawioralny- próby unikania lub ucieczki z sytuacji lękotwórczych
- Uczuciowy- napięcie, niepokój, nerwowość, gniew, depresja, brak nadziei itp.
Rodzaje lęku społecznego:
- Antycypacyjny- niektórzy łączą lęk społeczny tylko z tą formą lęku, czyli przed tym, co ma się wydarzyć
- Reaktywny – zakłopotanie
Osoby z fobią społeczną mogą być przesadnie stanowcze bądź uległe, mogą być nieśmiałe, wycofane, w trakcie rozmów bywają mało otwarte i niewiele mówią o sobie. Nierzadko poszukują zatrudnienia, które nie wymaga utrzymywania kontaktów społecznych, jednak nie dotyczy to społecznego zaburzenia lękowego związanego tylko z sytuacjami wystąpień publicznych. Częste jest także samoleczenie substancjami, np. akoholem przed spotkaniem towarzyskim. U osób w starszym wieku ze społecznym zaburzeniem lękowym może dojść do zaostrzenia objawów choroby somatycznej, np. nasilenie się drżenia albo częstoskurczu. Do charakterystycznych reakcji somatycznych społecznego zaburzenia lękowego należy objaw zaczerwienienia twarzy.
Leczenie
Z reguły leczenie fobii społecznej to psychoterapia i farmakoterapia. Jedną z bardziej efektywnych metod leczenia fobii społecznej jest terapia poznawczo behawioralna. Fobia społeczna trwa przewlekle od okresu dorastania do dorosłości, często przez okres całego życia. Nieleczona fobia społeczna może mieć poważne konsekwencje w życiu pacjenta.
Źródło: “Kryteria diagnostyczne zaburzeń psychicznych, wydanie piąte, Text Revision DSM-5-TR. “Redakcja wydania polskiego Piotr Gałecki.
