Jak często występuje dystymia?
Dystymia jest dość częstym zaburzeniem psychicznym i w populacji ogólnej jej częstość może sięgać nawet 3–5%. Jest bardziej rozpowszechniona wśród osób leczonych przewlekle — występuje z częstością do 15%. Dystymia jest częstsza u kobiet — około 2-krotnie, choć w niektórych pracach wykazano, że ten stosunek jest jeszcze większy. Dystymia prawdopodobnie wiąże się z wiekiem. Jest dość często rozpoznawana u dzieci, a odsetek ten zwiększa się jeszcze u młodzieży. Wraz z wiekiem maleje częstość jej rozpowszechnienia. Większość zaburzeń pojawia się przed 18 rż.
Objawy dystymii
W dystymii na pierwszy plan wysuwają się takie objawy, jak:
- umiarkowane obniżenie nastroju,
- gorsze samopoczucie,
- niska samoocena,
- uczucie przewlekłego zmęczenia,
obojętność,
- anhedonia, czyli brak zdolności odczuwania pozytywnych emocji,
- nadmierny samokrytycyzm,
- oskarżanie się,
- zamartwianie się.
W przeciwieństwie do depresji, zwłaszcza jej ciężkich epizodów, pacjenci z reguły wywiązują się ze swoich zawodowych i rodzinnych zobowiązań. Jednak ani praca, ani obowiązki domowe nie dają im poczucia zadowolenia. U wielu chorych wyraźne są takie objawy, jak:
- zwiększone napięcie,
- drażliwość,
- postawy roszczeniowe,
- obwinianie innych,
- poczucie kary i winy.
Złe samopoczucie wykazuje dużą zmienność i często jest zależne od aktualnych wydarzeń.
Dystymie można podzielić (wg Akiskala) na pierwotne (występują samodzielnie, z reguły dotyczą młodszej populacji) i wtórne (towarzyszą innym chorobom, są częstsze u osób starszych). Dystymie wtórne mogą wystąpić u pacjentów obciążonych przewlekłą chorobą lub niepełnosprawnością. Najczęściej dotyczą osób, które zachorowały w młodym wieku, szczególnie wtedy, gdy są to przewlekłe choroby neurologiczne, reumatyczne lub psychiczne.
Przebieg i rokowanie
Dystymia to przewlekłe zaburzenie, które utrzymuje się wiele lat, a nawet przez całe życie. Początek choroby jest trudny do określenia, często rozwija się ona powoli i podstępnie. Choroba ma charakter zmienny, przebiega z okresami względnej poprawy (nieokreślonej jednak przez samych pacjentów jako stan zdrowia) i nasilenia objawów.
Leczenie
W terapii zaburzeń dystymicznych zastosowanie ma zarówno psychoterapia jak i farmakoterapia. Za najbardziej skuteczną metodę psychoterapii uważa się terapię poznawczą oraz interpersonalną. Celem terapii jest obniżenie nasilenia objawów oraz zapobieganie nawrotom i poprawa jakości życia pacjentów. Psychoterapia pomaga Pacjentowi zidentyfikować źródło problemów, a także wypracować adaptacyjne strategie radzenia sobie. Pomaga też w radzeniu sobie ze stresem, z emocjami, w poprawie relacje z otoczeniem.
Źródło:
Bilikiewicz A., Pużyński S., Rybakowski J., Wciórka J. (red.). Psychiatria. Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław 2002.
Rabe-Jabłońska J., Rzewuska M. Dystymia. Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław 1999.
