Za górami, za lasami, dawno, dawno temu….. gdy słyszymy takie słowa, uruchamiają się w nas zapewne wspomnienia z dziecięcych lat, kiedy z zapartym tchem słuchaliśmy bajek, baśni zapadających w pamięć na długi czas. Gdybyśmy teraz zrobili sobie taką małą retrospekcję i przywołali z pamięci emocje, nastrój, który nam wówczas towarzyszył, pewnie byłby to cały wachlarz odczuć, od przyjemnych po niepokojące, poruszające, zastanawiające. Niewątpliwie jednak każdy z nas pamięta, że w baśniach wszystko dobrze się kończyło, pomimo wielu perypetii i trudności doświadczanych przez bajkowych bohaterów. Dziś mamy ogromny wybór literatury dziecięcej i to jest wspaniała informacja, bo możemy z niej korzystać do woli. Warto widzieć w czytaniu dzieciom ogromną moc terapeutyczną i edukacyjną, a może też od czasu do czasu odświeżyć książki, które czytano nam w dzieciństwie, bo pomimo upływu lat niosą one nadal ogromną wartość rozwojową dla najmłodszych.

Dlaczego czytanie dzieciom ma tak dużą wartość?

Bajki zabierają dzieci w podróż do świata fantazji, a wyobrażeniowy charakter bohaterów pozwala się dziecku z nimi identyfikować. Bardzo często w literaturze dziecięcej odnajdujemy mikroświat, który jest jakby odwzorowaniem świata realnego, z bohaterami doskonale odzwierciedlającymi ludzkie zachowania, nie tylko te dobre. Czy wiedzieliście, że budowa  postaci baśniowej, bajkowej  czerpie często z  wiedzy psychologicznej? Opiera się na jungowskiej  teorii archetypów, czyli istniejących w nieświadomości zbiorowej wszystkich ludzi  stałych wzorcach zachowań,  typach osobowości, instynktownych reakcjach na pewne sytuacje.

Jaką  funkcję  rozwojową pełni czytanie dzieciom bajek?

Dziecko słuchając bajki  dostaje skondensowaną wiedzę o świecie, ludziach, ich zachowaniach, której jeszcze nie posiada. Może zidentyfikować się z bohaterami  i stać się jedną z postaci. W zależności od swojego stanu emocjonalnego i przeżywanych trudności usłyszy w bajce podpowiedź rozwiązania dla siebie, a zrozumienie postaci będzie równało się z lepszym  zrozumieniem samego siebie. Bajki  dotyczą zazwyczaj uniwersalnych problemów ludzkich, być może również tych, które aktualnie przeżywa Twoje dziecko. Dzięki ubraniu ich w magiczny świat fantazji pozwalają pozbyć się napięcia i nieprzyjemnych emocji związanych z przeżyciami wewnętrznymi dziecka. O tym warto stale sobie przypominać – dzieci mają bogaty świat emocjonalny,  a często wielu swoich stanów obawiają się, wstydzą, czują się zdezorientowane, bo są one dla nich nowe, więc niezrozumiałe.  Wtedy właśnie czytanie bajek  może mieć ogromną moc terapeutyczną.

Jak czytanie  bajek wspiera rozwój emocjonalny dziecka?

         Przede wszystkim pozwala dziecku poczuć, że nie jest samo ze swoim problemem. Bajkowy bohater, doświadczający trudności charakterystycznych dla rozterek wieku dziecięcego jest przewodnikiem, symbolem tego, jak można się zachować w różnych życiowych sytuacjach. Trudności, z którymi bohaterowie są konfrontowani, i które muszą przezwyciężyć, pokazują dziecku, że nie warto wybierać drogi na skróty lub unikać życiowych wyzwań.  Na poziomie wyobrażeniowym ułatwiają najmłodszym zrozumienie swoich stanów lub zachowań innych dzięki temu, że pozwalają dziecku samodzielnie wysnuć wnioski.

Dlaczego czytanie najmłodszym jest lepsze niż oglądanie przez dziecko bajek?

Specjaliści są zgodni co do zalecanej ilości treści cyfrowych  w życiu dziecka – sugerują, by do 2-go roku życia w ogóle nie włączać maluchom np. telewizora lub komputera. Dlaczego? Jest to związane z nadmiarem bodźców, które otrzymuje wtedy mózg małego dziecka, co skutkuje zwiększonym pobudzeniem, trudnościami z koncentracją u starszych dzieci lub problemami z regulacją pobudzenia sensorycznego. Ponadto urządzenia elektroniczne emitują niebieskie światło, które negatywnie wpływa na poziom melatoniny, powodując nierzadko trudności z zasypianiem.

Słuchanie bajek  uruchamia  wyobraźnię dziecka, które  tworzy  własne obrazy bohaterów, bajkowego świata, nie opierając się na obejrzanej „podpowiedzi”. Okazuje się też, że czytanie obniża istotnie poziom stresu – podobno już około 10 minut czytania wpływa na dziecko kojąco. Pozwala również dziecku na poznawanie całego wachlarza emocji bohaterów, uczenia się ich rozumienia i wyjaśnienia swoich wątpliwości na bieżąco poprzez rozmowę   z czytającym rodzicem.

Zalety czytania dla rozwoju emocjonalnego, poznawczego, społecznego można mnożyć, ale wartością, którą niesie za sobą czytanie jest również, a może przede wszystkim czas spędzony z dzieckiem – świadomie i z zaangażowaniem. Pomaga to budować więź z maluchem, a zabieganemu Rodzicowi daje poczucie, że właśnie zrobił coś naprawdę ważnego i dobrego dla swojego Dziecka. Wystarczy kilka minut systematycznego czytania dziennie – zachęcamy!

Magdalena Krzyżak