Zadbaj o samoocenę swojego dziecka

Częstym problemem zgłaszanym przez rodziców jest niska samoocena u ich dzieci. Co sygnalizują?

„Moje dziecko łatwo się poddaje lub w ogóle nie podejmuje działania”
„Nie zabiera głosu”
„Wchodzi w rolę ofiary, nie zna własnych granic”
„Nie wierzy w pochwały i pozytywne opinie na swój temat”
„Bywa agresywne”
„Stara się być niewidoczne”
„Samookalecza się”
„Ma depresję”

U niektórych dzieci, nastolatków to przekonanie o własnej bezwartościowości prowadzi do pełnej rezygnacji z walki o „swoje” , do poczucia beznadziei, braku szans na zmianę. Powoduje to czasem zupełne odcięcie się i przyjęcie maski obojętności, za którą kryje się ogromny ból, lęk. Badania pokazują, że niska samoocena w dzieciństwie może o wiele bardziej wpływać na funkcjonowanie w dorosłości.

Jakie są typowe sposoby radzenia sobie dziecka z niską samooceną lub nienawiścią do siebie?

• Projektowanie własnych uczuć na innych, np. rówieśników, poprzez dręczenie – sprawianie, by inne dzieci poczuły się tak, jak one same
• Przenoszenie uczucia nienawiści do siebie na własne ciało – zaburzenia odżywiania, samookaleczenia
• Znieczulanie się na własne uczucia, zagłuszanie ich – odcinają się od możliwości przeżywania bólu związanego z krytyką samego siebie, brakiem akceptacji siebie. Niektóre nastolatki zaczynają eksperymenty ze środkami psychoaktywnymi, zaczynają np. za dużo spać – przesypiają dni
• Próby pokonania poczucia bezwartościowości poprzez kompensację – dzieci próbują być doskonałe, najlepsze itp. by zagłuszyć wewnętrzne poczucie bezwartościowości

Co robić jako rodzic?

Co możesz zrobić jako rodzic, by nie dopuścić do ukształtowania się u Twojego dziecka negatywnych przekonań na jego temat, a w konsekwencji do niskiej samooceny?

• Zadbaj o głęboką więź ze swoim dzieckiem – to czasem bardzo trudne, ponieważ niektórzy rodzice nie wiedzą, jak to zrobić. Nie dostali tego ważnego przekazu w swoim dzieciństwie lub cierpią z powodu swoich osobistych problemów, które blokują ich na spontaniczność w relacji rodzic-dziecko. Kochają swoje dziecko, ale nie potrafią mu tego okazać. Przez to dziecko żyje w przekonaniu, że jest niekochane i nie potrafi polubić samego siebie. Jeżeli jest Ci trudno w relacji ze swoim dzieckiem, poproś o pomoc i wsparcie specjalistę.
• Pokazuj dziecku, że jego obecność nie jest Ci obojętna, okazuj radość z tej relacji – jeśli dziecko czuje, że nie potrafi Cię rozweselić, że jego obecność jest bez znaczenia, powoduje to w nim ogromne poczucie winy, z którym idzie przez życie – czasem dzieci mówią  – „Moja mama jest przeze mnie smutna, czuję, że to moja wina” co powoli kształtuje przekonanie „ Nie da się mnie kochać”.
• Pozwól na emocje – nie ma złych emocji – złość, lęk, smutek, zazdrość, radość, szczęście – to wszystko emocje, których doświadczamy jako dorośli, dzieci też je odczuwają! Pokaż dziecku, że nie musi udawać, żeby czuć się akceptowanym i kochanym. Daj mu pewność, że kiedy odczuwa trudne dla Ciebie emocje, to nadal jest w porządku. Bądź towarzyszem w przeżywaniu różnych emocji przez dziecko, nie mów mu, żeby przestało tak czuć, nie krytykuj za to.
• Rozwijaj u dziecka umiejętność samowspółczucia – akceptującego kontaktu z własnymi przeżyciami, życzliwego spojrzenia na siebie, zamiast pozbawiającego motywacji samokrytycyzmu, budowanie poczucia wspólnoty przeżyć, czyli kształtowanie przekonania „ nie jesteś sam z tym doświadczeniem”.
  
  Pamiętaj, że dziecko będzie autentyczne i szczere tylko wtedy, gdy będzie się czuło bezpiecznie, czyli akceptowane z każdym swoim przeżyciem.

Warto przeczytać

Polecam dwie wspaniałe książki, które pomogą małym i dużym w zgłębianiu tematu samooceny:)

• „Jesteś ważny, Pinku!”  Urszula Młodnicka, Agnieszka Waligóra – to książeczka dla dzieci, która w cudowny sposób pokazuje, że każdy jest jedyny, niepowtarzalny i wartościowy, a przy tym nieidealny. Książka rekomendowana jest dla dzieci między 4 a 8 rokiem życia. Z powodzeniem mogą czytać ją dorośli – by na chwilę zostawić swój poważny świat na rzecz tego dziecięcego.
• „Niska samoocena u dzieci” Margot Sunderland – napisany w przystępny sposób poradnik dla rodziców i terapeutów. Dzięki któremu łatwiej będzie zrozumieć mechanizmy kształtowania się poczucia niskiej wartości u dziecka. Łatwiej będzie rozpoznawać potrzeby dziecka ukryte za jego objawami, a w końcu nauczyć się wzmacniać poczucie własnej wartości u dziecka.

Magdalena Krzyżak

Bibliografia:

1. Sunderland M., (2019) „Niska samoocena u dzieci” Sopot, GWP