Jak odpowiedzielibyśmy na pytanie „Czego potrzebujesz”? Zapewne każdy z nas miałby na tą odpowiedź inną koncepcję, ale na pewno takie pytanie zaskoczyłoby nas, dorosłych i skłoniło do refleksji. Myślę, że bez względu na kontekst, w którym byłoby zadane. Pewnie początkowo pojawiałyby się odpowiedzi najbardziej dostępne, dotyczące konkretnych rozwiązań, np. potrzebuję więcej snu, odciążenia od obowiązków domowych, więcej pieniędzy, większego mieszkania, itp…….,ale dłuższa refleksja prawdopodobnie zaprowadziłaby nas w świat naszych emocji i przeżyć, i umożliwiła dotarcie do tych najbardziej podstawowych potrzeb – potrzebuję być kochana/kochany, szanowany, potrzebuję czasu na odpoczynek, na relacje z bliskimi, potrzebuję realizować się zawodowo – każdy z Was może tu umiejscowić swoje wnioski z refleksji. W sytuacji, gdy jakaś nasza potrzeba jest nierealizowana, pomijana zaczynamy prędzej czy później zauważać różne symptomy płynące z naszego ciała, z naszej psychiki, które dają nam sygnał – coś jest nie tak. W zależności od naszych zasobów wewnętrznych, kompetencji osobistych oraz szeregu różnych czynników jesteśmy w stanie zwrócić się o pomoc, wsparcie. Podobny mechanizm działania możemy zaobserwować u dzieci, z tą różnicą, że dziecko nie odpowie nam zwykle wprost na tak postawione pytanie i nie będzie w stanie poradzić sobie ze swoimi odczuciami samodzielnie. Jego potrzeby musimy zechcieć poznać i zobaczyć w jaki sposób dziecko pokazuje nam, że jakaś jego ważna potrzeba jest pomijana. Psychologia idzie nam z pomocą i wskazuje kilka najważniejszych emocjonalnych potrzeb dziecka:
Frustracja podstawowych potrzeb dziecięcych może powodować objawy nieprawidłowego funkcjonowania dziecka. Częste trudności w zachowaniu u dzieci w wieku przedszkolnym czy wczesnoszkolnym zgłaszane przez rodziców, takie jak agresja, buntownicze zachowanie, różnego typu lęki np. społeczne, separacyjne mogą być spowodowane właśnie frustracją ważnej potrzeby dziecka. Wyobraźmy sobie dziecko, które prezentuje nieakceptowane społecznie zachowania wobec rówieśników lub rodziców, ujawnia wobec nich nadmierną roszczeniowość, zachowuje się agresywnie. Często okazuje się, że jest to spowodowane brakiem ograniczeń, czyli sytuacją, w której to dziecko „rządzi” i ustala zasady w domu. Przekładając ten opis na język konkretnych zachowań – rozpieszczająca, nadmiernie ustępliwa wobec wymagań dziecka postawa rodzica bądź rodziców („mały król” w domu) w znaczący sposób utrudnia rozwój kompetencji społecznych dziecka i powoduje, że dziecko nie respektuje zasad, może domagać się dla siebie specjalnego traktowania, narzuca innym swoją wolę, nie respektuje potrzeb innych ludzi. Rodzi to duże trudności w relacjach z rówieśnikami oraz skutkuje pojawianiem się np. zachowań agresywnych w sytuacji, gdy jakieś żądanie dziecka nie zostaje natychmiast zaspokojone.
Warto pamiętać, że „buntownicze” nastawienie dziecka może być również spowodowane frustracją potrzeby autonomii. Dzieje się tak wówczas, gdy rodzic/rodzice nadmiernie kontrolują dziecko, nie pozwalając mu na samodzielność i ograniczając tym samym jego możliwości rozwoju i samostanowienia o sobie, oczywiście na poziomie odpowiednim do wieku dziecka.
Jeśli rodzic obserwuje trudne zachowanie u swojego dziecka zawsze warto zacząć od przypomnienia sobie podstawowych potrzeb dziecka w konkretnym wieku rozwojowym i zadania pytania: Jaka potrzeba może kryć się za tym zachowaniem, które niepokoi mnie u dziecka i jak moje dziecko nauczyło się radzić sobie z tym, że czegoś ma ode mnie za mało/za dużo? Ułatwieniem takiej refleksji jest ćwiczenie, podczas którego wyobrazimy sobie jak czujemy się wtedy, kiedy ktoś unieważnia nasze potrzeby lub też jak czuliśmy się kiedyś, będąc dziećmi, gdy jakaś ważna dziecięca potrzeba była niezaspokojona. Taki sposób myślenia wymaga wysiłku, ale o wiele bardziej przybliża do autentycznych emocji przeżywanych przez dziecko. A przecież właśnie o rozumienie i autentyczność chodzi w relacjach z dziećmi, bo one jak nikt inny potrafią dostrzec nieszczerość…
Bibliografia:
Magdalena Krzyżak
Copyright 2022 © Centrum Diagnozy i Terapii ENGRAM | Designed by Designum.pl
Używamy plików cookie, aby zapewnić najlepszą jakość korzystania z Internetu. Wyrażając zgodę, zgadzasz się na używanie plików cookie zgodnie z naszą polityką plików cookie.
Gdy odwiedzasz dowolną stronę internetową, może ona przechowywać lub pobierać informacje w Twojej przeglądarce, głównie w postaci plików cookie. Kontroluj swoje osobiste usługi plików cookie tutaj.
